ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ Λατέρνα, φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς!

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ…

Με ένα τίτλο που τα λέει όλα, βρίσκεται από το Σεπτέμβρη στα βιβλιοπωλεία το νέο δημιούργημα του Συγγραφέα Θωμά Σιταρά,΄Λατέρνα , φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς΄, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ.

Καταξιωμένος Αθηναιογράφος ο Θωμάς Σιταράς, για μια ακόμη φορά με τη μηχανή του χρόνου και στη θέση του οδηγού, μας ταξιδεύει στο χθες!

Αυτό το βιβλίο, είναι το 4ο ταξίδι μας στο παρελθόν, γραμμένο από τη πέννα του Θωμά Σιταρά, μετά από εκείνα τα αξέχαστα δρομολόγια στο χθες, που ζήσαμε διαβάζοντας τα βιβλία του… ΄΄Ξεφυλλίζοντας τις παλιές Εφημερίδες΄΄ (2018), ΄΄Καλό Βόλι΄΄(2019) και ΄΄ Τα ευτράπελα της διαφήμισης στο πέρασμα των χρόνων΄΄(2020), τα οποία κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ!

Ένα ακόμη λοιπόν ΄΄ντοκιμαντέρ΄΄ στο χθες, μας παρουσιάζει ο Θωμάς Σιταράς, μέσα από τις 320 σελίδες ενός βιβλίου, με εξαιρετική γραφή αλλά και σπουδαία εικονογράφηση!

… ΄΄Λατέρνα , φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς ΄΄, ένα βιβλίο ημερολόγιο των αναμνήσεων, μιας άλλης εποχής, που μας εντυπωσίασε και που είναι εξαιρετικά αφιερωμένο σε εκείνη τη παλιά γειτονιά, όπου όλα ήταν διαφορετικά από τα όσα ζούμε σήμερα, που ήταν απλά και ανθρώπινα!

… ΄΄Λατέρνα , φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς ΄΄, είναι το βιβλίο που μέσα από τα όσα περιγράφει ο συγγραφέας του , σίγουρα θα ενώσει τρείς γενιές… εκείνες του Παππού, του Πατέρα και του Εγγονού!

Διαβάζοντας το, ο Παππούς ίσως θα δακρύσει, ενώ θα λέει κάποιες ιστορίες σε γιό και εγγονό, αναπολώντας το χθες! Ο πατέρας και εκείνος σίγουρα κάτι θα έχει να θυμηθεί από τα όσα του έχουν διηγηθεί και ο εγγονός κρατώντας στα χέρια του ένα κινητό νέας τεχνολογίας, θα αναρωτιέται κατά πόσο μπορεί να συγκριθεί αυτό το χθες της ανθρωπιάς και της απλότητας, με αυτό του σήμερα … της τεχνολογίας και του άγχους !

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ…

Ο Θωµάς Σιταράς γεννήθηκε το 1943 στην Αθήνα από Κωνσταντινουπολίτες γονείς. Αριστούχος απόφοιτος της Λεοντείου Σχολής, σπούδασε, ως υπότροφος του Βαυαρικού Υπουργείου Παιδείας, οικονοµικά και δηµοσιογραφία στο Πανεπιστήµιο του Μονάχου. Ολοκλήρωσε την πανεπιστηµιακή του εκπαίδευση µε µεταπτυχιακές σπουδές στο μάρκετινγκ στο ίδιο Πανεπιστήµιο.

Εργάστηκε στη Γερµανία, στην εταιρεία των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών «Honeywell». Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, απασχολήθηκε επί σειρά ετών ως διευθυντής Μάρκετινγκ στον βιομηχανικό όµιλο «Α. Πετζετάκις» και σε άλλες μικρότερες επιχειρήσεις.

Παράλληλα, από το 1970 ασχολήθηκε µε την επαγγελµατική εκπαίδευση, ως συνιδρυτής του κολεγίου BCA και ως ιδρυτής του Κέντρου ∆ιοικητικών Επιστηµών. Στον ρόλο του εκπαιδευτή ενηλίκων έχει οργανώσει και συμμετάσχει σε πολυάριθμα σεµινάρια ∆ιοίκησης και Οργάνωσης, Μάρκετινγκ και Πωλήσεων.

Πέραν της συγγραφής επιστημονικών βιβλίων της ειδικότητάς του, ασχολήθηκε συστηματικά με την Αθηναιογραφία. Έχει συγγράψει τρία βιβλία για την Παλιά Αθήνα, ενώ διαχειρίζεται συστηματικά από το 2012 στο διαδίκτυο τον ιστότοπο www.paliaathina.com , ένα διαδικτυακό μουσείο για την Αθήνα της περιόδου 1834-1940.

Είναι συνεργάτης της διαδικτυα­κής έκδοσης της εφημερίδας Πρώτο Θέμα, με δημοσιεύσεις γύρω από την Παλιά Αθήνα, και τακτικό µέλος της Παγκόσµιας Οµοσπονδίας ∆ηµοσιογράφων και Συγγραφέων Τουρισµού.

ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΘΩΜΑ ΣΙΤΑΡΑ…

Athenscalling.gr: Πραγματικά θα πω, πριν ξεκινήσουμε τη κουβέντα μας, ότι για μια ακόμη φορά και έχοντας διαβάσει όλα, τα περί Αθηναιογραφίας βιβλία σου, διαβάζοντας τα, νιώθω πάντα μια έντονη νοσταλγία και αν θες μια συγκίνηση για το χθες, αν και έχω γεννηθεί κάποια χρόνια αργότερα. Πρόσφατα δε με το βιβλίο σου, ΄΄Λατέρνα , φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς ΄΄, τα ίδια πάλι,νοσταλγία και συγκίνηση!Θωμά Σιταρά καλώς όρισες στο webzine of culture Athenscalling.gr!

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Καλώς σε βρήκα. Χαίρομαι και εγώ, που θα τα πούμε λιγάκι, γιατί ψυχανεμίζομαι περίσσευμα καρδιάς…

Athenscalling.gr: Τι ήταν εκείνο που σου έδωσε την αφορμή από το 2011 με το βιβλίο σου ΄΄Η Παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται. 1834-1938΄΄μέχρι και σήμερα, με το ΄΄Λατέρνα , φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς ΄΄, να ασχοληθείς με τo λογοτεχνικό είδος της Αθηναιογραφίας;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Σπουδάζοντας τη δεκαετία του 1960 Κοινωνική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, είχα την τύχη χωμένος στις βιβλιοθήκες να γνωρίσω την καθημερινή ζωή στον Μεσαίωνα και τις άλλες μεγάλες περιόδους της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Ήταν για μένα μια μεγάλη ανακάλυψη, διότι όπως θα γνωρίζεις και εσύ, από τα μαθητικά σου χρόνια, η ύλη της Ιστορίας περιοριζόταν στα ιστορικά γεγονότα Ελλάδας και Ευρώπης, συνοδευόμενη από αμέτρητες χρονολογίες, που μας έκαναν το μάθημα τουλάχιστον βαρετό.

Αντίθετα η κοινωνική ιστορία αναδεικνύει τον ανθρώπινο βίο, μέσα στο ιστορικό του περιβάλλον, και κάνει την Ιστορία πιο κατανοητή και θα έλεγα απίθανα ελκυστική. Επίτρεψέ μου να δώσω ένα παράδειγμα.

Όλοι έχουμε περάσει από την πλατεία Κλαυθμώνος. Πόσοι όμως γνωρίζουν γιατί λέγεται έτσι; Ελάχιστοι.

Στα χρόνια της Παλιάς Αθήνας ήταν συνηθισμένο, με την αλλαγή κάθε κυβέρνησης, να απολύονται αυτοί που είχαν διορισθεί από την προηγούμενη. Τους αποκαλούσαν περιπαικτικά Παυσανίες, και τα κακά μαντάτα τα μάθαιναν από το Υπουργείο Οικονομικών, που βρισκόταν τότε στη Σταδίου, στο ύψος της Κοραή. Κλάμα λοιπόν οι Παυσανίες, Κλαυθμώνος και η πλατεία. Και φυσικά κάποιοι άλλοι ημέτεροι, χαιρόντουσαν, περιμένοντας να πάρουν τη θέση τους, αυτούς τους αποκαλούσαν Θεσιθήρες…

Ιδού λοιπόν η Αθήνα μας με μια διαφορετική ματιά. Να γιατί αποφάσισα να ασχοληθώ συστηματικά με την ελληνική ματιά της κοινωνικής καθημερινότητας.

Athenscalling.gr: Αθηναιογραφία λοιπόν από εσένα, από το 1834 και μέχρι το 1940. Γιατί μέχρι εκεί; Βέβαια ο πόλεμος θα μου πεις, συμφωνώ και δεν θα διαφωνήσω μαζί σου, αλλά και μετά το πόλεμο, στη δεκαετία του ΄50 ή και σε αυτήν του ΄60, όπου έτυχε να ζήσω στα Εξάρχεια, τα Καλύτερά μου Χρόνια, έτσι κάπως ζούσαμε και τότε στην Αθήνα, όπως πριν, με κάποιες μικρές διαφορές που αφορούν φυσικά τη ΄΄ τεχνολογική πρόοδο΄΄ προς τη καταστροφή! Γιατί μέχρι το 1940;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου, πως η δεκαετία του 1950 έχει πολλές ομοιότητες με την περίοδο 1920-1940. Θεωρώ όμως ότι το 1940 αποτελεί, λόγω του Παγκοσμίου Πόλεμου, ορόσημο για το πότε σταματά αυτό που αποκαλούμε Παλιά Αθήνα, και πότε αρχίζει η Νεότερη Ιστορία μας.

Αν ξεφυλλίσεις εφημερίδες ακόμα και του 1939, δεν θα διαβάσεις τίποτε άλλο παρά εξοπλισμούς, μάχες και καταλήψεις. Εκεί λοιπόν πρέπει να βάλεις μία τελεία και να δώσεις τη θέση σου σε μια διαφορετική προσέγγιση.

Athenscalling.gr: Να επιμείνω στη δεκαετία του ΄50 και του ΄60 και ρωτώ εάν σκοπεύεις να γράψεις στο άμεσο μέλλον, κάτι γύρω από αυτές τις δεκαετίες;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Με κανέναν τρόπο. Δεν μπορείς να φανταστείς τι κόπος κρύβεται σε αυτό που ήδη κάνω…

Athenscalling.gr:΄΄Λατέρνα , φτώχεια και περίσσευμα καρδιάς ΄΄, ωραίος τίτλος, με άριστη εικονογράφηση και γράψιμο που αξίζει συγχαρητήρια, μια ζηλευτή έκδοση…! Τι άλλο να πω, από το να σε ρωτήσω, το πώς γεννήθηκε ο τίτλος, το που βρήκες τις φωτογραφίες και τα σκίτσα και τελικά πόσο καιρό χρειάστηκες για να ολοκληρώσεις αυτό το βιβλίο;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Ο τίτλος είναι μια παραλλαγή του Λατέρνα, φτώχεια, και φιλότιμο. Μόνο που το φιλότιμο εκείνα τα χρόνια κατέληγε πολλές φορές σε μαχαιρώματα. Το περίσσευμα καρδιάς έχει όλα τα καλά γνωρίσματα του απλού Έλληνα.

Φωτογραφίες και σκίτσα αποτελούν αρμονική συμπλήρωση του λόγου, αφού η εποχή μας είναι άκρως οπτικοακουστική, και η χρονική περίοδος που με απασχολεί, αρκετά μακρινή, τουλάχιστον για τους νεότερους αναγνώστες.

Όσον αφορά το πόσο καιρό χρειάστηκα, θα μου επιτρέψεις να μην απαντήσω και να ζητήσω από τον αναγνώστη να ασχοληθεί αποκλειστικά με το περιεχόμενο του βιβλίου. Δουλεύω κανονικό 8ωρο ημερησίως, έχω οργάνωση και σύστημα στη διαχείριση ενός απίστευτα μεγάλου όγκου αρχείων, αν παρόλα αυτά επιμένεις… θα σου δώσω τη διεύθυνση του οφθαλμιάτρου μου!… (γελάει)

Athenscalling.gr: Ποιο πιστεύεις ότι θα είναι το αναγνωστικό κοινό που θα αγοράσει το βιβλίο σου, γιατί αν δεν κάνω λάθος, εδώ στην Ελλάδα έχουν πέσει όλοι με τα μούτρα … στα αστυνομικού και ερωτικού περιεχομένου βιβλία.

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Μακάρι να διαβάζαμε περισσότερο, ανεξάρτητα κατηγορίας βιβλίου. Το βιβλίο απευθύνεται όχι μόνο στους μεγαλύτερης ηλικίας αναγνώστες, που θα βρουν στις σελίδες του τη δική τους γειτονιά, αλλά και στους νεότερους με ελαφρά νοσταλγική προδιάθεση…

Athenscalling.gr: Μάλιστα! Αλήθεια σε ποια γειτονιά μεγάλωσες;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Μεγάλωσα –λόγω της δουλειάς του πατέρα μου– στη Βασιλίσσης Σοφίας-Πλατεία Ρηγίλλης-Κολωνάκι. Καμία έννοια γειτονιάς που οπωσδήποτε, σαν παιδί, αναζητούσα. Η αναπληρώτρια γειτονιά μου, που πραγματικά λάτρεψα, ήταν το Περιστέρι. Εκεί βρισκόταν το προσφυγικό σπίτι που μας έδωσαν, εκεί έμεναν οι θείοι μου με τις πολυμελείς οικογένειές τους – όλοι ήμασταν πρόσφυγες από την Πόλη. Εκεί τα γλέντια, εκεί ο παιδομαχαλάς, εκεί το ανοιχτό σινεμά, εκεί και η καρδιά μου…

Athenscalling.gr: Ποια είναι εκείνη η δική σου εικόνα από το χθες, που δεν θα την ξεχάσεις ποτέ, από τη γειτονιά σου;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Αφού η Ρηγίλλης δεν ήταν γειτονιά, φτιάξαμε αναγκαστικά μια συμμορία με παιδιά από το Παγκράτι και αλωνίζαμε το πρωί τον Βασιλικό τότε Κήπο –δεν είχαμε αφήσει με τις σφεντόνες μας κοτσύφι για κοτσύφι με τους φύλακες να μας κυνηγούν από πίσω–, και το απόγευμα το Ζάππειο με την Άιγλη του Παπασπύρου.

Εκεί το πρόγραμμα ήταν διαφορετικό. Ξεκινούσε στο ανοιχτό παράθυρο του εστιατορίου της Αίγλης –αν θυμάμαι καλά το έλεγαν Πευκάκια–, όπου κολλούσαμε τις μούρες μας και παίρναμε βαθιές γαστρονομικές μυρουδιές. Ακολούθως πηγαίναμε κάτω από την πίστα του ομώνυμου ζαχαροπλαστείου, και χαζεύαμε τις γάμπες, με τις αρτίστες του σόου που έπαιζε καθημερινά.

Τέλος δοκιμάζαμε την τύχη μας στην απογευματινή παράσταση του ομώνυμου κινηματογράφου. Ο θιασάρχης ήταν πονετικός άνθρωπος και μας άφηνε. Αυτόν που φοβόμασταν ήταν ο εκπρόσωπος του Υπουργείου που επέβλεπε εκείνα τα χρόνια την ακύρωση των εισιτηρίων, μη χάσει το Δημόσιο και πέσει έξω…

Αυτός κι αν ήταν γρουσούζης. Αλλά δεν βαριέσαι εμείς είχαμε Plan B. Στην πλαϊνή μεριά του σινεμά από την έξω πλευρά υπήρχε μια μικρή κολόνα του ηλεκτρικού με ζιγκ ζαγκ μετάλλινα σκαλοπατάκια. Εκεί, κρεμασμένοι, βλέπαμε όλο το έργο!

Athenscalling.gr: Όπως βλέπεις τώρα, στο τραπέζι που είναι μπροστά μας υπάρχει ένα ανοικτό κουτί με πάζλ. Ένα πάζλ όπου τα κομμάτια του συνθέτουν το πίνακα της Αθήνας του χθες και θα ήθελα να σε ρωτήσω εάν θα επιθυμούσες και εσύ, να είσαι παρόν σε κάποιο από αυτά, σε κάποια από τα κομμάτια του πάζλ! Παίρνω εντελώς τυχαία στα χέρια μου, κάποια από τα κομμάτια του πάζλ, με τις εικόνες… μιας Ταβέρνας στο Θησείο, μιας άλλης με το Μπακαλόγατο, με το μπερντέ του Καραγκιόζη, τους Πλανόδιους Πωλητές, το κινηματογράφο της συνοικίας, ένα άλλο αυτό με τη Λατέρνα, το σπίτι με τον αυλόγυρό, ενώ μπροστά μου έχω, αλλά και τόσα άλλα κομμάτια, που επιμένουν να είναι ακόμη μέσα στο κουτί. Εμπρός λοιπόν η επιλογή ανήκει σε εσένα, για να διαλέξεις κάποιο από τα κομμάτια του πάζλ των αναμνήσεων, να γίνεις ένα με την εικόνα του και φυσικά να αιτιολογήσεις την συγκεκριμένη επιλογή σου !

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Διαλέγω χωρίς δισταγμό τον αυλόγυρο ενός απλού σπιτιού μιας λαϊκής γειτονιάς. Μαζεμένες δίπλα δίπλα με τα σκαμνάκια τους πέντε έξι φίλες που κουτσομπολεύουν τα γεγονότα της περασμένης βραδιάς. Το γενικό πρόσταγμα το έχει η πιο παχουλή που συμβαίνει να είναι και η λαλίστατη της γειτονιάς.

Οι διάλογοι σκέτο χάρμα. Η κυρα-Φρόσω, που ο άντρας της δουλεύει στα Δικαστήρια, και της κουβαλάει καθημερινά τις ειδήσεις του Κέντρου, αναλαμβάνει κατ’ αρχάς, ελλείψει ραδιοφώνου, να αναμεταδώσει τα νέα της ημέρας. Ακολουθεί σχολιασμός, στον οποίο συμμετέχουν με ενθουσιασμό όλες οι γειτόνισσες…

Η κυρα-Πρόκλεια, η πιο θεοσεβούμενη, σχολιάζει με την ανάλογη κακεντρέχεια όλα τα κοριτσίστικα βραδινά σκιρτήματα, με τις ανάλογες προσαυξήσεις των υπολοίπων.

Τίποτα δεν περνάει απαρατήρητο, πόσο μάλλον ασχολίαστο.

Athenscalling.gr: Ας κάνουμε τώρα ένα παιχνίδι με τις λέξεις και με τα αρχικά γράμματα του ονόματος σου (Θ)… (Ω)… (Μ)… (Α)… (Σ)… να συμπληρώσεις τα κενά με όποιες λέξεις προτιμάς.

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ:

(Θ) Θέατρο,

(Ω) Ωραίο,

(Μ) Μαγεία,

(Α) Αγάπη,

(Σ) Σεβασμός.

Athenscalling.gr: Θωμά, σε παρακαλώ τώρα … με το χέρι στη καρδιά να μας πεις … τι σε πληγώνει από την Αθήνα του σήμερα;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Η κοινωνική αδιαφορία και απάθεια των κατοίκων της.

Athenscalling.gr: Και λίγο πριν το τέλος της συνάντησής μας και φυσικά με ένα μεγάλο ευχαριστώ για τα όσα μας είπες, με μια μονάχα λέξη θα θέλαμε να μας πεις … Τι σημαίνει η Αθήνα για εσένα;

ΘΩΜΑΣ ΣΙΤΑΡΑΣ: Ακατέργαστο διαμαντάκι.